COACHINGSMETHODE ‘DYNAMISCH COACHEN’

Achtergrond

Veel literatuur over coaching mist de kern: werken vanuit je hart. Dit lijkt vaag, maar dat  is het niet. Coaches hebben veel te bieden door vanuit een nieuw paradigma te werken; door 'niet te doen’ en 'gewoon’ aandacht te schenken aan het moment en de interactie die er is en aan hoe je 'geraakt’ wordt door de ander. Zo is coaching op zingeving en resultaat mogelijk door mensen hun eigen antwoorden te laten ontdekken. Onbewuste gevoelens, normen en waarden blijken daarin veel bepalender te zijn voor onze keuzes en ons gedrag dan we ons realiseren. Het benutten van ons slimme onbewuste levert daardoor bijzondere, verrassende resultaten op voor de coachee en de coach.

Theoretische beschrijving

Dynamisch Coachen is gebaseerd op de psychologie van Carl C. G. Jung en het systeemdenken. De psychologie van Jung biedt de mogelijkheid om het onbewuste in te schakelen om antwoorden te vinden die we met onze ratio niet meteen ontdekken. Hierin komen ook dimensies als spiritualiteit en zingeving aan bod. Centraal in de theorie staat het projectiemechanisme als basis om de wereld te begrijpen. Kernbegrippen zijn 'individuatie’ en 'heelwording’; de neiging van onze psyche om ons te laten streven naar innerlijke groei, zingeving en heelheid door onder meer onze schaduwkanten te integreren. Vanuit het systeemdenken is de vraag hoe iemand zijn probleem in stand houdt vele malen interessanter dan het zoeken naar een oorzaak. Want als je 'de’ oorzaak weet of een verklaring hebt gevonden, dan ben je nog geen stap verder. Inzicht is een belangrijke maar geen doorslaggevende factor voor gedragsverandering. Het ontdekken van de mechanismen waarmee iemand ongewenst gedrag in stand houdt is veel effectiever, omdat het ook meteen opties voor gedragsverandering zichtbaar maakt. Namelijk door een ineffectieve opvatting los te laten of aan te vullen, of juist meer of minder van hetzelfde gedrag te laten zien.

De basis voor Dynamisch Coachen is werken vanuit het paradigma: 'je verhouden tot wat er is’, ofwel: werken vanuit het nu, zonder dit 'nu’ te willen veranderen of op zoek te gaan naar 'de oorzaak’. Dit is gebaseerd op een aantal aannames:

Het antwoord ligt in jezelf.

Alles is subjectief.

Intuïtie, het onbewuste en het onbenoembare zijn even waardevol als andere

bronnen van kennis.

Alles heeft een diepere betekenis.

Dynamisch Coachen is werken met het compensatieprincipe. In de theorie van Jung is dit een belangrijke aanname die in de praktijk voor coaching zeer veel oplevert. Zijn uitgangspunt is dat ons onbewuste, datgene waar we ons nu niet van bewust zijn, een compenserende functie vervult voor ons bewustzijn. Het laat ons via herhalende voorvallen, herhalende dromen of heftige emoties weten dat we uit balans zijn of te eenzijdig naar iets kijken of bezig zijn. Zo kunnen we op het spoor komen van diepere betekenissen en onbewuste patronen identificeren en helen. Hierdoor hervinden mensen gemakkelijker een nieuwe balans. De coach is aanwezig vanuit het hart, met wat er is. En durft vooral te vertrouwen op de ander. De methode in de praktijk De coach richt zijn aandacht vooral op de interactie en de effecten daarvan in het hieren‐nu. Vanaf het eerste moment heeft de coach indrukken, gevoelens en ervaart van alles in het contact met de ander. Het is de kunst om dit productief te maken door er bewust van te zijn en het effect van dit gedrag in contact en zonder oordeel te benoemen. Het vraagstuk en het bijbehorende (onbewuste) gedrag in de daar‐en‐dansituatie zal zich veelal ook voordoen in het hier‐en‐nu. Dit benoemen helpt de coachee om zich hier eveneens bewust van te worden. Allereerst richt de coach zich op het verkennen van de vraag en het maken van aansluiting tijdens het onderzoek van patronen en het (latente) thema. Indien een thema is geïdentificeerd en er bijvoorbeeld sprake is van een dilemma of als er wel inzichten zijn op mentaal niveau maar het emotioneel nog niet rond is, kan aanvullende informatie worden verzameld met technieken om het onbewuste aan te spreken. Informatie uit het onbewuste kan bestaan uit emoties, opvattingen, normen en waarden maar ook uit dromen die uit de 'persoonlijke ijsberg’voortkomen. Deze technieken zijn geschikt voor elk vraagstuk waarin nog informatie ontbreekt of mensen nog aan het nadenken of voelen zijn over een vervolgstap of beslissing. Daarentegen is het af te raden om ermee te werken als mensen erg emotioneel en onstabiel zijn. Dan is het creëren van structuur, overzicht en betekenisgeving belangrijker. Het belangrijkste instrument is de coach zelf. Door informatie en feedback niet als 'persoonlijk falen of als aanval’op te vatten maar simpelweg als feedback in interactie met de ander (vanuit systeemdenken) kan de coach vrij en onderzoekend in gesprek blijven en tegelijkertijd ook vrijer leren omgaan met zijn eigen schaduwkanten en valkuilen. Benodigde instrumenten en technieken Het belangrijkste instrument is de coach zelf. Door in een coachgesprek gegrond aanwezig te zijn en in contact te zijn met zijn hart en zijn intuïtie legt hij de basis voor een open ontmoeting. Zo raakt hij afgestemd op de ander en kan hij benoemen wat hij ziet en ervaart. De coach kan werken met associatieve technieken zoals: het werken met fotokaarten dromen het werken met dilemma’s in de ruimte (grondwerk) het laten maken van tekeningen of symbolen geleide fantasieën/visualisaties actieve imaginatie of een heart practice.

Verder lezen

Dijksterhuis, A. (2007). Het slimme onbewuste: Denken met gevoel. Amsterdam: BertBakker. het_slimme_onbewuste‐ap_dijksterhuis

Tros, A. (2002). Dynamisch Coachen: Balans tussen zingeving en resultaat. Amstelveen: Symbolon. dynamisch_coachen‐ans_tros

Tros, A. (2009). Leiderschap door (zelf)coaching: Bewustzijnspsychologie voor managers, adviseurs en coaches. Symbolon: Amstelveen.

Ford, D. (2010). Licht op de schaduw: Overwin je angsten en leef vrij. Utrecht: Servire.

Hamaker‐Zondag, K. M. (2011). Het projectiemechanisme in de praktijk. Amstelveen: Symbolon.